Floris V

Floris V werd in Leiden geboren op 24 juni 1254. Zijn vader graaf Willem II sneuvelde in 1256 toen Floris nog geen twee jaar oud was. De gravenzoon kreeg zijn oom, Floris ‘de Voogd’, de naam zegt het al: als voogd. Na de dood van zijn oom, in 1258, trad zijn tante Aleid van Avesnes op als voogd. Zijn tante liet Floris naar school gaan, waar hij Frans en Nederlands leerde. De jonge Floris had veel belangstelling voor geschiedenis en oude verhalen. In 1263 nam graaf Otto II van Gelre met geweld het voogdijschap van Aleid van Avesnes over.

In 1266 werd Floris twaalf jaar. In die tijd was je met deze leeftijd meerderjarig en Floris kreeg toen dan ook de titel: Floris V, graaf van Holland. Volgens de middeleeuwse gebruiken kon hij nu zelfstandig regeren. Floris V kreeg bij het besturen van het graafschap Holland hulp van de grafelijke raad, een aantal hoge edelen.

In 1268, toen Floris V veertien jaar oud was, trouwde hij met Beatrix van Vlaanderen. Dit huwelijk was al vastgelegd toen Floris nog geen twee jaar oud was. De bedoeling van dit huwelijk was dat Holland en Vlaanderen beter met elkaar zouden gaan samenwerken.

Graaf Floris V en Beatrix kregen negen kinderen, waarvan er slechts twee in leven bleven: dochter Margaretha en zoon Jan.

Omdat hij de handel tussen zijn graafschap Holland en Engeland wilde beschermen, koos Floris V Engeland als bondgenoot. Floris en Beatrix wilden met de huwelijken tussen hun kinderen en de kinderen van de Engelse koning en koningin de band tussen de twee landen nog steviger maken.

Het huwelijk van dochter Margaretha met de Engelse prins Alfons ging helaas niet door omdat de prins in 1284 stierf.

Voor het pasgeboren zoontje Jan regelde Floris alvast een huwelijk met Elisabeth, de dochter van de Engelse koning en koningin. De Engelse koning Edward I eiste dat Jan dan wel vanaf zijn zevende naar het Engelse hof zou komen voor zijn opvoeding.

Floris V heeft veel betekend voor de groei van Den Haag. Hij was de eerste graaf die, samen met zijn vrouw, vaak in Den Haag woonde. Hier was de hoofdplaats van zijn bestuur gevestigd. Floris V was waarschijnlijk degene die de Ridderzaal in Den Haag bouwde, een van de indrukwekkendste gebouwen in Noordwest-Europa uit de dertiende eeuw. Omstreeks 1280 liet Floris V ook de Hofkapel op het Binnenhof bouwen.

Centraal in het leven van graaf Floris V stond de dood van zijn vader, graaf Willem II. Deze was in 1256 tijdens een veldslag in West-Friesland bij het plaatsje Hoogwoud vermoord. Het lichaam van Willem II was nooit terug gevonden. Graaf Floris V wilde de dood van zijn vader wreken. Dit lukte hem pas in 1282. Hij vond toen ook het lichaam van zijn vader terug.

Tijdens zijn bestuur kreeg Floris V te maken met protesterende inwoners van Kennemerland. Hij wist de Kennemers te onderwerpen en gaf hun een eigen ‘Landrecht’. In dit recht waren het bestuur, de belasting en de rechtspraak in Kennemerland geregeld. Vermoedelijk hebben zijn hervormingen graaf Floris V populair gemaakt bij de nieuwe, lage adel en bij nieuwe bestuursgroepen, zoals ambtenaren en bankiers. Hoge edelen gaven Floris minachtend de bijnaam: ‘Der Keerlen Gods’, niet omdat hij de boeren had geholpen, maar omdat hij de hoge edelen negeerde.

Graaf Floris V probeerde de macht over heel Zeeland te krijgen. Hij was niet de enige: ook de graaf van Vlaanderen, de vader van zijn vrouw Beatrix, was uit op deze macht. Floris V ging de strijd met hem aan, maar werd gevangen genomen. Na veel beloftes liet de Vlaamse graaf hem vrij. Na zijn vrijlating trok Floris V zijn beloftes onmiddellijk in.

In 1291 had Floris V tevergeefs geprobeerd om koning van Schotland te worden. Ook de oude samenwerking met de Engelse koning liep in 1295 mis. Graaf Floris V besloot in 1296 steun te zoeken bij de Franse koning.

De Engelse koning was woest op dit verraad van graaf Floris V. Hij smeedde een politiek complot en zond vanuit Engeland een aantal mensen naar hoge edelen in Holland. Aan hen werd gevraagd of zij Floris V wilden ontvoeren naar Engeland. Enkele van die Hollandse edelen waren Gijsbrecht van Amstel, Herman van Woerden en Gerrit van Velzen. In 1296 namen zij Floris V gevangen en brachten hem naar het kasteel Muiderslot.

Vanuit het Muiderslot wilden de edelen met de graaf naar Engeland reizen. Maar Floris V kreeg hulp van de bevolking uit het graafschap. Zij probeerden de graaf te bevrijden. Dit mislukte: Floris V werd doodgeslagen door Gerard van Velzen.

Graaf Floris V werd in 1296 begraven in Alkmaar. In 1297 werd zijn lichaam overgebracht naar de kloosterkerk van Rijnsburg.